Vulkanische activiteiten zijn nauw verbonden met platentektoniek. Wanneer de enorme platen op de aarde bewegen en langs elkaar op bewegen in de lithosfeer (de buitenste, gemiddeld ongeveer 100 kilometer dikke laag in de aarde) veroorzaken ze langzaam maar zeker een kettingbotsing van gebeurtenissen die kunnen eindigen in een explosie!
Kies één van de onderstaande vulkanen en lees de bijbehorende informatie.
Een eilandboog of vulkanische boog is een boog gevormd door verschillende
vulkanische eilanden of bergen gevormd door platentektoniek wanneer een tektonische plaat onder een andere tektonische plaat schuift en magma voortbrengt.
Zacht gesmolten gesteente bubbelt omhoog tussen de platen en verhardt op de zeebodem. Door dit proces ontstaan vulkanische eilanden zoals IJsland.
Ongeveer 5% van alle vulkanen die wij kennen vormen zich in het midden van een tektonische plaat en niet aan de rand ervan. Dit soort vulkanen wordt veroorzaakt door zogenaamde hot spots. Dit zijn plaatsen in de aardmantel waar heet materiaal dwars door de lithosfeer stijgt en naar boven komt.
Voorbeelden hiervan zijn de eilanden van Hawaï.
Vulkanen genaamd 'rift vulkanen' komen omhoog in een spreidingszone. Binnen dit soort zones bewegen de platen van elkaar af, waardoor de aardkorst uit elkaar splijt.
De mid-oceanische rug is een gedeelte op de bodem van de oceaan met een lengte van meer dan 64.000 kilometer. Zacht gesmolten gesteente bubbelt omhoog tussen de platen en verhardt op de zeebodem. Door dit proces ontstaan vulkanische eilanden zoals Ijsland.
Rift vulkanen zorgen over het algemeen voor rustige lavastromen in plaats van explosieve uitbarstingen. Over het algemeen zijn het schildvulkanen met een lichte helling en een koepelvormige berg.
Als twee platen bij elkaar komen en de ene plaat onder de andere schuift spreek je van subductie. Hitte uit de diepte van de aarde smelt het gesteente in de plaat die naar beneden wordt geduwd.
Het magma stijgt naar boven door de bovenliggende plaat en kan door de aardkorst heen barsten waardoor geleidelijk een vulkaan ontstaat. Dit soort subductie vulkanen zijn over het algemeen explosieve stratovulkanen.
Honderden vulkanen stijgen op uit de subductie zones die de Grote Oceaan omcirkelen. Deze bekende riem staat bekend als de 'ring of fire'.
Wanneer spreidingszones zich binnen een continent vormen worden er nieuwe plaatranden gevormd die zorgen voor nieuwe vulkanische activiteit. Het spreiden van platen heeft waarschijnlijk de grote riftvallei in Oost-Afrika veroorzaakt.
